آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی یک یادگار ارزشمند تاریخی در ایران است. اهمیت بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی باعث ثبت آن در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز شده است. در این مقاله از سفرانه به معرفی این سازه تاریخی و مرور عکس‌های آن خواهیم پرداخت.
بقعه شیخ صفی آرامگاه چندتن از شخصیت‌های مهم از جمله شیخ صفی و شاه اسماعیل صفوی است. این بنا بخش‌های گوناگون دارد و در میان جاهای دیدنی اردبیل از پربازدیدترین و مشهورترین‌ها است. معماری ایرانی اسلامی و آثار هنری موجود در این مکان نیز در میان گردشگران و ایرانگردان اعجاب‌انگیز و بی‌همتا به‌شمار می‌رود.
مطلب مرتبط: جاهای دیدنی اردبیل | معرفی جاذبه ها + آدرس و تصاویر
تاریخچه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در قرن هشتم هجری بنا شده است. شیخ صفی الدین اسحاق اردبیلی در روستای کلخوران اردبیل به‌دنیا آمد، او از عارفان نامدار است و پادشاهان سلسله صفوی از نسل او هستند. پس از مرگ شیخ صفی در سال 735 هجری قمری، صدرالدین، فرزند او گنبد الله الله را به‌عنوان محل دفن او بنا کرد.
این آرامگاه در طول سالیان گسترش یافت و افراد نامدار و صاحب قدرت در آن به خاک سپرده شدند. آرامگاه شاه اسماعیل صفوی و مادر او نیز در این محل قرار گرفته است. با وجود آرامگاه شاه اسماعیل یکم در این محل، اهمیت آن برای پادشاهان صفوی افزایش یافت.
برای نمونه شاه عباس اول بیش از 1000 قطعه ظرف‌های ارزشمند و نفیس به این بقعه اهدا نمود. شاه طهماسب اول هم باتوجه احترام خاص خود به شیخ صفی‌الدین، هفت بخش جدید به نشان از هفت مرحله تصوف به بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی اضافه نمود.
مطلب مرتبط: جاهای دیدنی تبریز | معرفی جاذبه های گردشگری تبریز به همراه عکس
در طول زمان آثار بسیار برای زینت بخشیدن و گسترش به آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی افزوده شدند. نقاشی، تذهیب، منبت و گچ‌کاری‌های این مجموعه بنا بسیار جالب‌توجه هستند و ارزش تاریخی و فرهنگی آن را افزایش داده‌اند.
لازم به ذکر است در جنگ میان ایران و روسیه در دوران قاجار، بخشی از آثار موجود در آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی از دسترس ایرانیان خارج شد. تمام نسخ خطی ارزشمند موجود در کتابخانه شیخ صفی الدین اردبیلی توسط ارتش روسیه غارت گردید و یا به‌عنوان غرامت جنگی به کشور روسیه منتقل شده است.
این نسخ مهم اکنون در موزه سن پترزبورگ و آرمیتاژ نگهداری می‌شوند. جالب است بدانید فرش متعلق به آرامگاه شیخ صفی نیز اکنون در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن قرار دارد و از ایران خارج شده است.
بخش های مختلف آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در اصل یک مجموعه تاریخی و فرهنگی است که چند بخش دارد.
این مکان تاریخی شامل بخش‌های مختلف: گنبد الله الله، سردر ورودی، مقبره شاه اسماعیل، حیاط اصلی، حیاط بیرونی، سردر عالی‌قاپو، سردر اصلی بقعه، شهیدگاه، قندیل خانه، چله‌خانه جدید، قربانگاه، مسجد جنت‌سرا، قندیل‌خانه، چینی‌خانه، کتابخانه و پناهگاه می‌شود. در ادامه بخش‌های مهم و اصلی را معرفی خواهیم نمود.
گنبد الله الله و مقبره شیخ صفی
سازه اصلی و مشهور مجموعه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی، برج الله الله است که آرامگاه صفی الدین اردبیلی در قسمت زیرین آن قرار دارد. این برج استوانه‌ای با ارتفاع حدود 18 متر دارای یک در منتهی به ضلع جنوب شاه‌نشین است.
کاشی‌کاری‌های فیروزه این گنبد، یک ظاهر جذاب و هنرمندانه به آن بخشیده و آیات قرآن در این کاشی‌کاری مشهود هستند.
مقبره شاه اسماعیل
این مقبره در جنوب‌شرقی شاه‌نشین قرار دارد. ساختمان آن کوچک است و یک گنبد برروی آن قرار دارد. درون مقبره شاه اسماعیل یکم، یک صندوقچه گرانبها با نقوش برجسته قابل مشاهده است و دیوارهای آن نقش‌های زیبای و طلایی‌رنگ دارد.
چینی خانه
این بنا در مجموعه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی به‌دستور شاه عباس اول ساخته شده است. این پادشاه بیش از 1000 قطعه ظروف نفیس و چینی به این بخش وقف کرد. بخش بزرگ ظروف چینی خانه در موزه آرمیتاژ و برخی در موزه ایران باستان نگهداری می‌شوند.
لازم به ذکر است چند عدد از این ظروف نیز هم‌اکنون در موزه چینی‌خانه اردبیل قابل بازدید هستند.
جنت سرا
مسجد جنت سرا در قسمت شمالی صحن بقعه قرار دارد. این بنا دارای هشت ضلع و سقف چوبی و دیوارهای گچی و آجری است. این مسجد یک ایوان مسقف با پنجره‌های بزرگ دارد.
قندیل خانه
این محل یک تالار به‌شکل مستطیل است که جایگاه افراد علاقه‌مند به روخوانی و حفظ قرآن در آن قرار داشت. این محل در زمان حیات شیخ صفی فعال بود و تکمیل سازه آن توسط پسر شیخ انجام شده است. ظاهر این بخش با هنرهایی مانند کاشی‌کاری، نقاشی و خطاطی جذابیت بسیار دارد.
ساعت کار بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
مراجعه و بازدید از مجموعه تاریخی آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی در تمام روزهای هفته از ساعت 08:00 تا 18:00 امکان‌پذیر است.
محل قرارگیری آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی
آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی در استان اردبیل و شهر اردبیل قرار دارد. برای دسترسی به این جاذبه لازم است به خیابان شیخ صفی و میدان عالی‌قاپو مراجعه نمایید.
مطلب مرتبط: فاصله تهران تا اردبیل با انواع وسایل نقلیه + نقشه
در این مقاله از سفرانه به معرفی یک جاذبه تاریخی و فرهنگی منحصربه‌فرد در اردیبل پرداختیم. آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی به‌عنوان یک میراث جهانی و ملی از اهمیت بسیار برخوردار است و بازدید از آن، یادآور تاریخ و روزگار گذشته ایران است. آیا تا به حال از این بنا دیدن کرده‌اید؟ می‌توانید نظر خود را در ادامه برای ما بنویسید.
